قفل کردن یا گیرپاژ موتور خودرو چیست و چه علائمی دارد؟

یکی از اصطلاحات فنی که ممکن است از زبان تعمیرکاران و مکانیک ها شنیده باشید عبارت “گیرپاژ موتور خودرو” است که گاهی با عنوان “گیرپاچ موتور خودرو” هم ممکن است به گوش شما خورده باشد و به عنوان یکی از بدترین اتفاقاتی که ممکن است برای خودروی شما روی دهد از آن یاد می شود. با توجه به بالارفتن قیمت قطعات خودرو تعمیر خودرو در صورت بروز گیرپاژ، بسیار هزینه بر خواهد بود و معمولا هزینه قفل شدن موتور ماشین بسیار بالا است.

در اصل املای صحیح این کلمه گریپاژ است اما در زمان عامه مردم به گیرپاژ تبدیل شده است. این کلمه از زبان فرانسه وارد زبان فارسی شده است و معادل آن Le Grippage است که در زبان انگلیسی به Galling یا Seizingمعنی می شود.

باید گفت این اتفاق بسیار نادر است و البته در صورتی که راننده توجهی به سرویس خودرو نداشته باشد و رانندگی اش همراه با ملاحظه نباشد احتمال پیشامد آن بسیار زیاد خواهد شد.

اگر بخواهیم به زبان همه فهم این اصطلاح را معنا کنیم باید بگوییم گیرپاژ موتور خودرو در واقع همان قفل شدن موتور است که به علت شرایط کارکرد نامناسب موتور اتفاق می افتد و باعث می شود موتور خودرو کاملا از کار افتاده و نیاز به تعمیر اساسی داشته باشد.

خرید لوازم یدکی پژو 405

علت گیرپاژ موتور خودرو ( یا جام کردن موتور خودرو )

همه موتورهای درون سوز انرژی شیمیایی سوخت را به حرارت تبدیل می کنند و قسمتی از این حرارت به صورت کار مفید و توان در میل لنگ نمایان می شود و قسمت اعظم این حرارت به هدر می رود. بخشی از اتلاف حرارت در موتور خودرو از راه انتقال حرارت به بدنه موتور یا بلوک موتور است. افزایش بیش از حد دمای بدنه موتور، راندمان آن را پایین می آورد. بنابراین باید دمای موتور را در یک مقدار مشخص ثابت نگه داشت.

این هدف توسط سیستم خنک کاری و روان کاری موتور دنبال می شود. روان کاری از طریق روغن انجام می گیرد. روغن در بخشهای متفاوت موتور که دارای حرکتهای رفت و برگشتی یا دورانی یا ارتعاشی هستند نفوذ کرده، اصطکاک بین قطعات فلزی را به حداقل می رساند و بدین صورت از افزایش بیش از حد دما و اتلاف انرژی به شکل غلبه بر نیروی اصطکاک پیشگیری میکند.

اما گاهی ممکن است عملکرد سیستم خنک کاری و روان کاری دچار ایراد شود یا مختل گردد. در این حالت موتور در معرض خطر قرار خواهد گرفت و حتی ممکن است برای همیشه از کار بیفتد. اما چه خطری موتور را تهدید می کند.

 دولوکس کار مرکز پخش لوازم یدکی خودرو

حرکت پیستون در سیلندر با ایجاد اصطکاک زیادی همراه است و باید حتما به خوبی روغن کاری شود. اگر میزان روغن در موتور کم شود و سطح روغن در کارتر پایین برود، روغن کاری فضای بین دیواره سیلندر و پیستون به خوبی انجام نخواهد شد. در نتیجه دمای سطح سیلندر و پیستون بسیار بالا می رود.

دمای زیاد باعث انبساط پیستون می گردد و چون پیستونها اغلب از جنس آلومینیوم یا ترکیبی از چدن و آلومینیوم هستند ضریب انبساط حرارتی بالایی دارند و افزایش حجم آنها زیاد است. آنقدر زیاد که بالاخره پیستون در درون استوانه سیلندر گیر کرده و توان لغزش به سمت بالا یا پایین را از دست می دهند. به این حالت گیرپاژ موتور خودرو یا قفل کردن موتور گفته می شود.

اما این تنها علت گیرپاژ موتور خودرو نیست. اگر سیستم خنک کاری موتور دچار اختلال شود نیز ممکن است گیرپاژ موتور خودرو اتفاق بیفتد. چرا که دیواره سیلندر به اندازه کافی خنک نمی شود و دمای آن بالا رفته، حرارت به پیستون منتقل میشود و باعث انبساط بیش از حد و سپس گیرپاژ موتور خودرو خواهد شد.

خرید لوازم یدکی پژو 206

گیرپاژ موتور خودرو چگونه قابل تشخیص است؟

وقتی موتور ماشین گیرپاژ می کند میل لنگ قابلیت دوران را ندارد چون حداقل یکی از پیستون ها مانند زبانه قفلی داخل سیلندر قفل شده و جلوی چرخش میل لنگ را می گیرد. به وسیله یک نیروی خارجی زیاد می توان میل لنگ را طوری چرخاند که پیستون جابجا شود که این کار هم مستلزم پیاده شدن موتور است.

یک راه ساده برای تشخیص گیرپاژ موتور خودرو وجود دارد و آن هم این است که خودرو را در وضعیت دنده 5 قرار داده و به سمت جلو هل می دهیم. اگر خودرو در این وضعیت جابجا نشد یعنی اینکه گیرپاژ کرده است.

گاهی به علتی که در ادامه توضیح داده می شود موتور خودرو یاتاقان می زند. این اشکال باعث می شود موتور با سروصدای بسیار زیاد کار کند که عده ای به اشتباه این صدا را نشان دهنده گیرپاژ خودرو می دانند در حالی که اینچنین نیست.
کار کردن موتور با صدایی شبیه به صدای ضربه به فلز هم نشان دهنده شاتون زدن موتور خودرو است که خود یک مشکل دیگر است و باید جداگانه بررسی شود

پیشنهاد مطالعه : نشانه های خرابی سنسور دریچه گاز

پیشگیری از گیرپاژ موتور خودرو

پیشگیری از گیرپاژ موتور خودرو کار سختی نیست. کافی است دستورالعمل های کارخانه سازنده را در مورد خودرو رعایت کرده و از روغن موتور مناسب استفاده کنیم. استفاده از روغن نامرغوب سبب اختلال در روغن رسانی و کاهش سطح روغن در کارتر خواهد شد.

تعویض دیرهنگام روغن هم همین نتیجه را در پی خواهد داشت. راننده باید همواره در ابتدای شروع به کار موتور، به علائم نشان دهنده وضعیت خودرو از قبیل نشان دهنده فشار روغن، دمای آب و … توجه نماید. کاهش فشار روغن میتواند منجر به یاتاقان زدن یا گیرپاژ موتور خودرو شود.

هر از گاهی باید گیج سنجش سطح روغن موتور (فول روغن) بازدید شود تا در صورت پایین آمدن سطح روغن، ضمن رفع ایراد موتور، روغن به مقدار کافی به آن اضافه شود.

هزینه قفل شدن موتور ماشین چقدر است؟

امروزه با بالارفتن قیمت ارز و تورم در کشور، افزایش هزینه تعمیرات خودرو را به دنبال داشته است. در صورت بروز مشکل قفل شدن موتور خودرو باید برخی از قطعات مانند یاتاقان، اویل پمپ و پک واشر تعویض یا تعمیر شوند که با افزایش قیمت این قطعات، هزینه رفع مشکل قفل شدن بالاتر از گذشته شده است.

چه ماده اي باعث گيرپاژ و جام كردن موتور ماشين ميشه؟

برای جلوگیری از جام کردن موتور ماشین باید توجه کرد که از یک تراشه فلزی کوچک تا آب اضافی ممکن است بابیت یاتاقان رااز بین برده و باعث جام کردن موتور ماشین بشود. همچنین اگر چیچ کارتر باز بماند و روغن آن تخلیه شود میتواند دلیل دیگر جام کردن موتور ماشین باشد.

هر ماده ای در موتور که ویسکوزیته آن بالاتر از حد مجاز باشد ( که برای روغن موتورهای اتومات 30-50 است) می تواند موجب گیرپاژ و جام شدن خودرو شود. همچنین هر نوع ماده حاوی شکر در باک خودرو می تواند به شدت باعث جام کردن خودرو شود.

خرید لوازم یدکی تیبا

دلایل قفل کردن موتور خودرو چیست؟

در ادامه به دلایل قفل کردن موتور خودرو می پردازیم:

1- کم شدن مقدار روغن موتور اتومبیل

اگر پیستون ماشین بدون روغن و خشک کار کند باعث داغ کردن موتور خواهد شد.در نتیجه باعث خرابی شاتون و سیلندر ها خواهد شد و در سرعت بالا شاتون ها کج خواهند شد.در این هنگام در زمان درگیری شاتون با سیلندر موجب ایجاد صدای اضافی در موتور خواهدشد که به آن شاتون زدگی گویند.

در شاتون زدگی باید شاتون باید توسط تعمیرکار تعویض شود درغیر اینصورت باعث جام شدن خواهد شد.

خرید لوازم یدکی پراید

2- کیفیت ضعیف روغن موتور

درصورتی که از روغن های بی کیفیت برای خودروی خود استفاده کنید باعث خوردگی قطعات خواهد شد و قطعات حساس موتور مانند پیستون ها و شاتون آسیب جدی خواهند دید و علت دیگر قفل شدن موتور خواهد بود.

3- کم شدن آب رادیاتور

اگر سطح آب رادیاتور کم شود موتور ماشین داغ کرده و ماشین جوش خواهد آورد و درنتیجه موتور جام می شود.

علائم گیرپاژ موتور خودرو

علائم و نشانه های گیرپاژ موتور خودرو به شرح زیر اند:

1- روشن شدن چراغ چک ماشین

وقتی روغن موتور کم شود چراغ آمپر آن روشن می شود و در شرایط بدتر چراغ چک روشن خواهد شد.

خرید لوازم یدکی تندر نود

2- خروج دود خاکستری رنگ مایل به آبی از اگزوز

با معیوب شدن رینگ روغن ، باعث درز روغن به سیستم سوخت رسانی ماشین شده و در آنجا به همراه بنزین می سوزد و دود آبی رنگی از اگزوز مشاهده می شود که نشان دهنده علامت خطرناکی است که اگر برطرف نشود موجب جام شدن خودرو خواهد شد.

3- یاتاقان زدن موتور

اگر یاتاقان درگیر شود ، موجب گیرپاژ موتور خواهد شد و به سرعت بهتر است به مکانیکی مراجعه شود.

رفع ایراد و تعمیر خودرویی که دچار گیرپاژ شده است

گیرپاژ موتور خودرو به قدری مشکل ساز است که حتی ممکن است شما را مجبور به تعویض موتور کند، لذا به گیرپاژ موتور خودرو، گاهی سوختن موتور هم گفته می شود.

برای تعمیر موتور لازم است موتور پیاده شده، سر سیلندر و میل لنگ به کلی باز شوند تا پیستونی که در سیلندر گیر کرده از دو طرف آزاد شود. سپس با وارد آوردن فشار توسط ابزارهایی مانند پرس هیدرولیک یا پنوماتیک یا توسط ضربه، پیستون از داخل سیلندر بیرون بیاید.

به سبب تحمل حرارت های زیاد، احتمال تغییر شکل و اعوجاج در سیلندر و بدنه موتور هم وجود دارد که اگر با تراشکاری مشکل حل شد که هیچ وگرنه بلوک موتور بایستی تعویض گردد. پیستون نو در محل خود جا گرفته و موتور بسته می شود تا بعد از طی یک دوره آب بندی به کارکرد نرمال خود باز گردد.

خرید لوازم یدکی سمند

آیا گیرپاژ موتور خودرو و یاتاقان زدن خودرو یکی هستند؟

اختلال در خنک کاری و روان کاری سبب ایجاد مشکلات عمده در موتور می شوند که یاتاقان زدن خودرو و گیرپاژ موتور خودرو دو مورد از مهم ترین آنهاست. اما این دو با هم یکی نیستند و دو مشکل جدا از هم تلقی می شوند هر چند منشأ و ریشه هر دو یکی است.

یاتاقان غلافی است فلزی که از دو نیم استوانه تشکیل شده و محل نشستن شفت، میل لنگ، شاتون، و هر محور چرخان دیگری در موتور خودرو می باشد.

روغن موتور پس از طی مسیر خود در مجاری تعبیه شده در بلوک سیلندر، به پشت یاتاقان می رسد و از راه روزنه ای که در بدنه استوانه ای یاتاقان قرار دارد فضای ما بین سطح درونی یاتاقان و سطح محوری که بر روی یاتاقان نشسته است را با فیلمی از روغن می پوشاند و تماس فلز با فلز تقریبا از میان برداشته می شود.

یاتاقان ها در دو نوع ثابت و متحرک مورد استفاده قرار می گیرند. نوع ثابت بر روی بلوک موتور نشسته و محور اصلی چرخش میل لنگ را در بر می گیرد و نوع متحرک درون قطر داخلی شاتون نشسته و محور لنگ میل لنگ را در بر می گیرد.

ممکن است به دلایل مختلفی روغن کافی به یاتاقان نرسد. یا اینکه دور موتور آنقدر بالا رود که فشار روغن پشت یاتاقان برای ایجاد لایه ای از روغن کافی نباشد،

در این حالت تماس فلز محور با فلز یاتاقان افزایش یافته، دما بالا می رود و از آنجا که آلیاژ مورد استفاده در ساخت یاتاقان ، نرم تر از آلیاژ قطعات دیگر است، یاتاقان دچار سوختگی و تغییر شکل می شود. در این حالت اصطلاحا می گوییم موتور یاتاقان زده است.

پیشنهاد مطالعه : نشانه های سوختن واشر سرسیلندر

چگونه یاتاقان زدن موتور را تشخیص دهیم؟

اگر یاتاقان متحرک آسیب ببیند، شاتون به میل لنگ قفل شده و در یک لحظه بر اثر نیروی دوران میل لنگ، تحت کشش یا فشار بسیار شدید قرار می گیرد. کشش ممکن است باعث ازهم گسیختگی شاتون شود.

در این حالت اصطلاحا می گویند شاتون دست در آورده. این حالت بسیار خطرناک است زیرا شاتون شکسته شده همراه با میل لنگ شروع به دوران کرده و به دیواره سیلندر آسیب زده، صدای بسیار بلندی شبیه ضربه زدن تولید می کند. شاتون شکسته شده حتی ممکن است بدنه بلوک موتور را سوراخ کند.

در صورتی که شاتون تحت فشار قرار گیرد خم شده و در حین چرخش به دیواره سیلندر برخورد می کند و تولید صدای ناهنجاری می نماید.

وقتی یاتاقان ثابت بسوزد، تکیه گاه میل لنگ خشک و بدون روغن خواهد بود در نتیجه صدا و ارتعاش بسیاری تولید می شود که تا حدودی شبیه صدای لولای دری است که بدون روغن می چرخد.

برای پیشگیری از آسیب دیدن میل لنگ و ایجاد هزینه های تعمیراتی فراوان، لازم است به محض شنیدن صدای ناهنجار از درون موتور، به سرعت موتور را خاموش کرده و خودرو را به یک تعمیرگاه معتبر منتقل کنیم.

برای پیشگیری از مواجهه با گیرپاژ موتور خودرو یا یاتاقان زدن خودرو، لازم است همواره سطح روغن موتور بنا به دستور کارخانه سازنده، هر چند وقت یک بار بازدید شود.

در صورت روشن ماندن چراغ هشدار دهنده فشار روغن در پنل خودرو، به سرعت باید نسبت به رفع ایراد موتور اقدام نمود. از رانندگی با دور موتور بسیار بالا در مدت زمان طولانی باید پرهیز کرد و روغن موتور را پس از طی مسافت های مشخص تعویض نمود.